Gesprek over de veiligheid in Yucatan

Ik nam de taxi, ik bedoel maar, dat eeuwige geloop door die oververhitte stad, ik was er wel even klaar mee, zeker met deze hoge luchtvochtigheid. Het is geen doen, na 10 minuten ehb je geen droge draad meer aan je lijf, dus ik hou een taxi aan en doe lekker luxe.

Taxi’s kosten geen drol in Mexico, ik kan in Merida voor nog geen 5 euro van de ene kant van de stad naar de andere, dus waarom ik altijd loop? Geen idee eigenlijk.

Met mijn chauffeur van vandaag heb ik een gesprek, en dat duurt best lang want het verkeer staat muurvast rondom La Plancha, het nieuwst park in Merida. Pinche Va y Ven, moppert mijn chauffeur, en zo begint het gesprek.

Va y Ven is de openbaar vervoersector van de stad. Een modern systeem van (meestal) electrische bussen waarvan er echt honderden het verkeer in de stad ontwrichten. Soms hebben ze een eigen busbaan, maar meestal staan ze stil midden op de rijbaan in een stad die toch al bol staat van de verkeersopstoppingen. En er rijden er heel, heel, heel veel. Zoals ik tegen mijn chauffeur zei: het verkeer ziet er blauw van (de bussen zijn blauw). Hij grinnikte. En zoals hier, zei hij, met een wijds gebaar naar de royale busbaan voor de IE Tram, de shuttle van Parque La Plancha naar Teya station Tren Maya, is er amper nog ruimte voor de auto’s en als je aan de verkeerde kant van de busbaan zit kun je nooit meer bij straten aan de andere kant en moet je kilometers omrijden. En de wegen voor auto’s zijn daardoor zo smal!

En Tren maya, raast hij door, er zit nooit iemand in in die bussen er naar toe maar ze rijden elke 10 minuten, waanzin, komt allemaal door de voormalige gouverneur die meer dan 50% aandelen heeft in dit systeem. De graaier.
Maar nu is er een nieuw gouverneur toch? Vraag ik naar de bekende weg, het is immers net verkiezingen geweest. Ja klopt, nu is het Morena. Stukken beter volgens hem. Denk je dat de staat veel zal veranderen? Hij denkt van wel, hij denkt dat heel veel afdelingen doorgelicht worden en systemen worden aangepast, dat bureaucratie de nek omgedraaid gaat worden en dat dit soort idioterie als Va y Ven niet verder uitgebreid zullen worden.

Denk je dat de machtswisseling ten koste gaat van de veiligheid in Yucatan? Yucatan staat bekend als de veiligste staat van Mexico, maar ik heb er een mening over, en ik ben benieuwd of mijn chauffeur uit de school klapt over wat ik allang vermoed. (lees ook: Yucatan de meest veilige staat van Mexico, of toch niet?)

Oh, de veiligheid van de staat staat niet ter discussie, vertelt hij terwijl hij me via de achteruitkijkspiegel aankijkt. De veiligheid in Yucatan is onderling afgesproken door de kartels. In deze stad wonen de families van de 5 grootste kartels. Die willen rust en veiligheid, daarom is het hier zo dat je om 4 uur in de nacht rustig over straat kan.
Is dat zo? Vraag ik belangstellend om hem aan de praat te houden.
Ja joh, het is hier een belastingparadijs voor hen, ze bouwen grote malls, hotels, flatgebouwen, en wassen hun geld wit, beleggen in vastgoed al die koloniale panden enzo. En ondertussen studeren hun kinderen hier en leven hun vrouwen in vrede.

Nee, de veiligheid van deze staat daar verandert zelfs Morena niks aan, zo weet hij zeker.

Ik denk er het mijne van en ik betreur de man die hier gouverneur is geworden, wat moet dat moeilijk zijn om deze staat te begeleiden. En om veranderingen door te voeren. Geen wonder dat zijn sociaal maatschappelijke agenda zo sterk vertegenwoordigd is en hij bijna geen economische programma’s heeft toegezegd.

Als mijn taxichauffeur gelijk heeft, en diep in mijn hart weet ik dat hij gelijk heeft woon ik dus in een kartel paradijs. En die rijke Amerikanen en zelfs Nederlanders komen er op af als vliegen op stroop, want die denken dat het hier de veiligste plek van Mexico is, maar als hier ooit wel de pleuris uitbreekt, dan is het mega, nog erger dan ooit in Acapulco jaren terug.

Dan kun je nu wel lekker wonen in je prachtige nieuwbouw condo ergens bij La Isla mall, of op je mooie nieuwe landje ergens rondom Progresso, gebouwd en verkaveld met witgewassen geld van de grootste criminele organisaties op aarde, en lekker met je kop in het zand zitten, maar mijn god, wat ben je naïef door te denken dat hier geen misdaad is, en dat je hier veilig bent. Je bent veilig in Yucatan, in Merida zo lang de afspraken gerespecteerd worden, maar als er maar 1 over de streep stapt, dan is het gedaan met de rust.

Eigenlijk woon je op een tikkende tijdbom.

Onlangs werden er een aantal drugsinvallen gedaan in een kustplaatsje hier en er is een hoge pief van de kartels neergeschoten in de stad, sindsdien is de politie een stuk zwaarder bewapend. Ik gok zomaar dat de wisseling van de gouverneur, en het oppakken van verschillende kartelbazen aan de andere kant van het land de balans even verstoren. Net als een ronddraaiende tol die een steentje raakt. Blijft hij tollen? Pakt hij zijn snelheid weer op? Of valt hij om…….?

Quintana Roo heeft na de laatste verkiezingen de hoogste misdaadcijfers ooit als het gaat om liquidaties. Daar hoor je het Nederlands Reisadvies helemaal niet over, maar daar is door de veiligheidsdienst code Rood afgegeven, dat doen ze in dit land niet zomaar, slaat dat geweld over naar de staat Yucatan?

Verkiezingen zijn in dit soort landen altijd een onzekere periode. En dat is dit jaar zelfs in Yucatan te merken waar voor het eerst Morena, de veruit grootste en meest populair partij van Mexico de gouverneurs verkiezingen won. Maar het is en blijft hier een PAN en PRI bolwerk, want op lokaal niveau voor burgemeestersposities zitten zij nog steeds stevig in het zadel. En dat heeft een reden.

Dat is een publiek geheim.