Maya achternamen in Yucatan en hun betekenis

Yucatan kent een rijke geschiedenis als het gaat om culturele invloeden. Het is makkelijk aankomen in dit deel van Mexico als je maanden over de Oceanen hebt gezworven vanuit Europa En dat klinkt door in de culturele lagen van dit schiereiland. Daar waar in bijvoorbeeld Baja California Sur veel Chinese namen en zelfs een Chinees kerkhof uit de oudheid te vinden is, kent ook Yucatan naast  de originele Maya achternamen, veel achternamen die verbonden zijn met de geschiedenis van overheersen en de instroom van buitenlanders.

In Yucatan wordt nog heel veel Maya gesproken, de specifieke taal vermengd zich met het dagelijks gesproken Mexicaans en lijkt eerder sterker te worden onder de locale bevolking dan minder. Zelfs de website van de overheid en aankondigingen worden vertaald in het Maya, omdat veel mensen Maya als eerste taal hebben.

Ook in het Registro Civil, het bevolkingsregister is de sterkte invloed van Maya terug te zien, achternamen uit de Maya tijd worden al honderden jaren doorgegeven.

Het zijn vaak grappige namen als je ze vertaald, zoals “Kleintje” En “bijtje”. Namen die bijna liefkozend klinken en die ook prima gebruikt zouden kunnen worden in het kleurrijke gebruik van coloquiales, de vleiende koosnaampjes die Mexicanen zoveel gebruiken. Maar ook meer illustere en stoere namen zoals “beschermer van de bergen en de dieren” of “tijger”

Ik zet een paar Maya achternamen die veel voorkomen in Yucatan op een rijtje, met hun betekenis:

• Balam – Tijger
• Ceh – Hert
• Cab – Bij
• Couch – Tarantula
• Pech – Teek
• Can – Slang
• Uc – Geit
• Xiu – Gras (of soms “Kruiden”)
• Aké – Liaan

Verder kent Yucatan naast veelvoorkomende Spaanse en Portugese achternamen een paar ingeburgerde Chinese namen. De Chinese migratie naar Mexico kwam pas goed op gang rond 1880, ze werkten als een soort gastarbeiders aan de spoorlijn, werkten in de zilvermijnen en in de havens. Ze vermengden zich met de lokale bevolking en her en der vind je dat nog terug in de samenleving, en dus ook bij de achternamen. En hoewel ze van oorsprong voornamelijk aankwamen in Baja California Sur, en de Staten die grenzen aan de zee van Cortez, reisden ze het hele continent over opzoek naar werk.

Chinese achternamen die vooral in Yucatan nog gebruikt worden zijn

• Chang
• So, waar de Mexicanen sa aan toe voegden waardoor het Sosa werd
• Yang, welke werd verbasterd tot Yañez

Als we het toch over achternamen hebben, in Nederland was Jansen, de Vries, Smit en Bakker natuurlijk erg populair. Visser, de Boer, de Groot, toen telefoonboeken nog bestonden waren er per stad en dorp pagina’s vol met deze achternaam.

In onderstaand rijtje lees je de in Mexico meest voorkomende achternamen, en dat verschilt per staat!

• In Yucatan is het Chan
• In Jalisco Gonzalez
• In Sonora vind je Lopez
• Hernandez is de meest gebruikte achternaam in Puebla
• Nuevo León is het Martinez